Gabriëlle van de Laak: in het spoor van de modernistische traditie
Gabriëlle van de Laak (1958) woont en werkt al jaren in een atelier dat bijna direct aan de Waal ligt, vlakbij het dorp Heerewaarden, dat bijna letterlijk tussen de Hollandse rivieren Waal en Maas ligt ingeklemd. Vanuit haar studio heeft Van de Laak een prachtig uitzicht over het water, over de boten die af en aan varen en over het Hollandse landschap.
Veel van haar werken gaan over ruimte, diepte, platheid en suggestie – of beter, de poging om ruimte op een schilderij te suggereren. Hans den Hartog Jager: “Daarmee past Van de Laaks werk prachtig in de rijke, modernistische traditie die al sinds het begin van de twintigste eeuw door de Nederlandse schilderkunst loopt. Of het nu Mondriaan is, Fernhout, Dibbets of Zandvliet, allemaal hebben ze geprobeerd de dubbelzinnigheid te laten zien van de poging een landschap te schilderen. Aan de ene kant tonen hun werken de schoonheid en de rijkdom van de natuur, aan de andere kant laten ze steeds weer zien dat in Nederland zowel het landschap als het landschapsschilderij altijd een constructie zijn, waarin je al dan niet kunt besluiten te geloven.”
‘Ship breaking yards’ (zie afbeelding) is een mooi voorbeeld van hoe Gabriëlle de ruimte van een watergezicht (met een doormidden gezaagd sloopschip) weet te vangen in een klein, plat doek. Iets soortgelijks, maar dan abstract, is aan de orde in een serie kleine werken, waarin veelkleurige buisvormen en vlakken telkens in een dynamische, ruimtelijke compositie zijn neergezet.
In 2010 verscheen van Gabriëlle van de Laak bij 99 Uitgevers/Publishers de publicatie Deeltjes & Golven. Dit prachtige boekje is nog steeds te bestellen.
Bekijk hier alle bij ons beschikbare werken van Gabriëlle in onze webshop.
Heb je vragen over de edities en unieke werken die we aanbieden op onze website? Neem dan gerust contact met ons op.
We zouden het leuk vinden je op de KunstRAI te zien!
Mart. Warmerdam
Riëlle Boerland
NOTHING BUT GOOD
27 - 01 - 2016
thing-but-good-art.blogspot.nl/search/label/Gabriëlle van de Laak %2F Jean Brusselmans
http://nothing-but-good-art.blogspot.nl/2016/01/gabrielle-van-de-laak-jean-brusselmans.html
KUNST VAN DE DAG / GALERIES.NL ACTUEEL - 22/5/2015
Kunst van de dag door Anke Roder
Succulent 1, 24 x 21 x 13 cm, 2015
In een van de huizen waar ik als kind woonde, hadden mijn ouders hun glasverzameling op glazen plankjes voor een groot glas en lood raam gezet.
De zachte kleuren in grijs, blauw, lichtpaars en wit van de rechte stukken van het raam vermengden zich met de kleuren van de glazen objecten die ervoor stonden.
Romeins glas in geoxideerd licht turquoise, diep ultramarijn blauwe vaasjes, grotere kleuren groen en antiek gegraveerd kristal in transparante lichte tinten smolten in het zonlicht samen tot een flonkerende vervloeiende aquarel, die de tegenoverliggende muur beschilderde.
Als schilder begrijp je onmiddellijk, waarom Gabriëlle van de Laak gegrepen is door het glas.
Glas is een van de beste materialen om kleur op een zo helder mogelijke manier te beleven.
Het zal nooit verbleken of anderszins van kleur veranderen, het schittert, blinkt en spiegelt dat het een lieve lust is en mengt ondertus sen zijn eigen schaduwkleuren.
Door het wonderlijke glasblazen ontstaan vloeiende vormen.
Rondom de luchtbel verhardt het materiaal en zal altijd mooie gebogen lijnen met de juiste spanning hebben.
Haar collectie glasobjecten groeit gestaag, een hele Wunderkammer vol.
Een snoepwinkel vol Toverballen.
Het zijn stoere beelden in allerlei kleuren en afmetingen.
Ze staan stevig op de metalen pootjes van ijzer of hangen als constructivistische lamp aan het plafond.
Door de openingen van de metalen Meccano constructie wordt het gekleurde glas geblazen en zwelt op tot uitpuilende vormen als een kikker in wilde paringsdrift.
In het Universiteitsmuseum van Utrecht zag ik ooit de collectie verpletterend delicate glasmodellen van zeedieren van vader en zoon Blaschka.
In heel Europa waren ze beroemd door hun vergevorderd vakmanschap.
De natuurgetrouwe modellen zijn zo verfijnd, ze werden vast door bijzonder kleine rietjes geblazen of rechtstreeks in he t vuur gemodelleerd.
Ze lieten zich inspireren door de wetenschappelijke illustraties van Haeckel en deze prikkelden ook Gabriëlle van de Laak weer in haar organische glasvormen.
Kunst in het AMC
In twee grote vitrines zijn de glasobjecten van Gabriëlle van de Laak nog te zien in Q-ART Amsterdam tot 29 augustus 2015
Copyright 2015: Anke Roder (achtergrond en archief).
Voor het lezen van de catalogus ga naar http://garagerotterdam.nl/nl/catalogi/16/kunstenaar/80/
http://garagerotterdam.nl/nl/catalogi/16/kunstenaar/80/
Facing Nature, collectie de Heus-Zomer in Museum Belvédere 2013/2014
Hans den Hartog Jager:
Als weinig andere schilders moet Gabriëlle van de Laak zich er bewust van zijn hoe moeilijk ruimte in een schilderij te vangen is. Van de Laak woont en werkt al jaren in een atelier dat bijna direct aan de Waal ligt, vlakbij het dorp Heerewaarden, dat bijne letterlijk tussen de Hollandse rivieren ligt ingeklemd. Vanuit haar studio heeft Van de Laak een prachtig uitzicht over het water, over de boten die af en aan varen en over het Hollandse landschap in al zijn vlak-en waterigheid. Maar hoe vang je ruimetlijkheid die tegelijk ook zo vlak en plat is in een schilderij?
Zowel Containers op de Waal uit 2005 als Huis-met-schaduwen uit 2002 (zie pag. 16) gaan over ruimte, diepte, platheid en suggestie - of beter, de poging om ruimte op een schilderij te suggereren, terwijl je ook wel weet dat het allemaal illusie is. Daarmee past Van de Laaks werk prachtig in de rijke, modernistische traditie die al sinds het begin van de twintigste eeuw door de Nederlandse schilderkunst loopt. Of het nu Mondriaan is, Fernhout, Dibbets of Zandvliet, allemaal hebben ze geprobeerd de dubbelzinnigheid te laten zien van de poging een landschap te schilderen. Aan de ene kant tonen hun werken de schoonheid en de rijkdom van de natuur, aan de andere kant laten ze steeds weer zien dat in Nederland zowel het landschap als het landschapsschilderij altijd een constructie zijn, waarin je al dan niet kunt besluiten te geloven. Dit idee lijkt alleen maar dwingender te zijn geworden sinds de ruilverkaveling van de jaren zestig en zeventig. Die dubbelzinnigheid wordt door Van de Laak mooi geïllustreerd op haar Containers aan de Waal. In eerste instantie zien we hier het bekende beeld van een vrachtschip dat grote, rechthoekige containers over de rivier vervoert, tegelijk is het schip ook een abstracte blokkencompositie in de geest van Malevitsj of Schlemmer - niet voor niets maakte Van de Laak rond 2005 een hele serie van zulke containerboten.
Vergeleken met dit schilderij lijkt Huis-met-schaduwen op het eerte gezicht traditioneler, maar schijn bedriegt. Vooral als je ze naast elkaar ziet, wordt duidelijk hoe speels en gretig Van de Laak de ruimte naar haar hand heeft gezet. Op Huis-met-schaduwen is de voorgrond, onmiskenbaar een grasveld, zo plat als maar kan. Er zijn enkele kwaststreken groen, dwars en recht over het doek gezet et voila, we hebben gras. Dat is Van de Laak op haar best: op Huis-met-schaduwen strijden platheid en ruimte, licht en duisternis, geloof en ongeloof om voorrang en juist omdat er nooit een overheerst, kom je als toeschouwer als overwinnaar naar voren.
Henk en Victoria de Heus-Zomer in de catalogus "Facing Nature":
Hans den Hartog Jager: "In hoeverre zoeken jullie schoonheid, paradijselijkheid in de kunst die jullie kopen?"
Henk: " Omdat we nooit op genre hebben verzameld, realiseerden we ons aanvankelijk niet dat we zoveel landschaps- en natuurwerken hadden... Dat zal vast wel iets met onze achtergrond en voorkeur te maken hebben, maar ook dat kunstenaars in de natuur heel veel verschillende soorten dingen kunnen uitdrukken. Voor kunstenaars is het heel moeilijk, misschien wel onmogelijk, om te concurreren met de grootsheid van de echte natuur. Maar dat moeten ze ook helemaal niet willen. Kunstenaars geven een andere blik op de wereld en dus ook op de natuur."
Victoria:"Dat maakt kunst juist ook bijzonder. En persoonlijk."
HdHJ: Kunnen jullie daar voorbeelden van geven?
Victoria: "Pfff, dat zijn er zoveel... Goede kunstwerken laten je net even anders naar de werkelijkheid kijken, raken je op een onverwachte manier in het hart. En via de natuur kunnen kunstenaars zoveel verschillende dingen uitdrukken... Co Westerik, bij wie de tulp bijna een symbool wordt, Zandvliet, die toch een boerenzoon is, met zijn bijna abstracte landschappen..."
Henk: "Heel soms zie je onze agrarische achtergrond wel doorschemeren in onze keuzes. Het werk van Gabriëlle van de Laak bijvoorbeeld, dat sprak ons mede aan vanwege de relatie met ons vak. De boerdrij die ze heeft geschilderd is mooi weids... Dat was een werk waarvan ik meteen wist dat het heel goed op kantoor zou kunnen hangen."
Victoria: "Haar duwbotenschilderij vind ik ook heel mooi. Die vervreemdende, felle kleuren die als een soort blokkendoos over het water wordt getransporteerd. Daar zie je mooi de spanning tussen de natuur en de mens, maar dan op een heel positieve manier. Hat laat zien dat milieuvriendelijke vormen van vervoer ook een heel ethetische kwaliteit kunnen hebben. Dat is toch bijzonder?"
Haeckels' Xiphacanta 1, 2013
Gabriëlle van de Laak
Nationaal Glasmuseum Leerdam
Leerdam
Gabrielle van de Laak maakt schilderijen en werken op papier. Abstracte structuren in oneindige landschappen, geometrische vormen met heldere kleurvlakken. Licht, kleur en ruimte spelen een hoofdrol in haar werk. In opdracht van het Nationaal Glasmuseum Leerdam realiseerde ze een Wunderkammer voor de tentoonstelling Een Zee van Glas. In deze tentoonstelling is werk te zien van Ernst Haeckel (1834-1919), een Duitse zoöloog, kunstenaar en filosoof die zeeorganismen onderzocht en bijeen bracht in een boek. Hedendaagse kunstenaars hebben gereageerd op het werk van Haeckel zodat een bijzondere tentoonstelling het gevolg was. Gabrielle van de Laak (1958) is een van de deelnemers. Ze werkte met geblazen glas, maar ook met textiel, ijzer, meccano en uit Australië meegebrachte banksia-zaden en maakte met behulp van de glasmakers een fiks aantal kleurige lampen, het glas gevangen in een frame van meccano, oud technisch speelgoed. Dat glas wordt in toom gehouden door het meccano, maar bolt er soms tussendoor, waardoor het organisch aandoet en er uiteenlopende vormen zijn ontstaan die lijken te willen ontsnappen uit de metalen omhulsels. De objecten doen denken aan de eencellige stralendiertjes die Haeckel onderzocht en hebben ook titels die verwijzen naar de onderwater wezens van Haeckel. Alle objecten zijn als een ruimte vullende installatie ondergebracht in de Wunderkammer, maar ze kunnen ook als losse objecten functioneren. Xiphacanta 1 is een organische vorm van ongekleurd glas die is geplaatst voor een grote muurtekening van meccano-onderdelen. Hierdoor wordt enerzijds de band met het technische speelgoed benadrukt, anderzijds ontstaat er een prachtige spanning tussen beide objecten. In de opstelling valt het object op omdat er, in tegenstelling tot de meeste andere objecten, geen verlichting in aangebracht is. Daardoor moet het stuk het hebben van zijn eigen vorm en inhoud en niet van het effect dat licht op of in glas veroorzaakt. Het is sterk en overtuigend.
Te zien in het Nationaal Glasmuseum Leerdam, t/m 19 oktober 2014.
Copyright 2013: Piet Augustijn (achtergrond en archief).
gedicht / poem Anneke Brassinga voor Gariëlle van de Laak
stofwisseling metabolism
vergeet de groente forget the vegetables
vergeet het vergeten forget the forgetting
vergeet de vergankelijkheid forget the transience
eet wat je ziet eat what you see
weet wat je vergeet know what you're forgetting
vergeet wat je ziet op de wandeling forget what you see on your walk
vergeet het licht op de wereld niet don't forget the light on the world
eet het licht, drink het eat the light and drink it
als wijn tot het stroomt like wine until it flows
door je bloedsomloop through your circulation
tot al je vergeten weten until all the forgetten knowing
je uit de vingers bloeit blossoms from your fingertips
Mijn werk valt uiteen in twee categorieen: werken op papier en schilderijen.
In mijn werken op papier is de uitdrukking van alle verschillende materialen een beeldspraak voor de vele aspecten van de menselijke natuur, zoals de kwetsbaarheid van een potloodlijn of de zekerheid van een stukje vilt, de intelligentie van waterverf, de naiviteit van gouache, de vastberadenheid van een stempelafdruk, de bescheidenheid van pastelkrijt, de botheid van oliekrijt. Daarbij voegt zich altijd de lichamelijkheid van papier en de emotie van de kleuren. Een werk kan eenvoudig zijn of compex, stil of aanwezig, grillig of consequent, constructief of organisch, concreet of abstract. is geen enkelvoudig thema of een opgelegde stijl, geen voorkeur of richting.
De oorsprong van een schilderij ligt vaak in mijn direkte omgeving. Een bepaald soort licht kan mij opvallen of een bepaalde ruimte waarin ik mij bevind of een specifiek aspect in het landschap. Daaruit ontstaat dan een idee, en beeld. Dit beeld probeer ik zo getrouw mogelijk weer te geven met de middelen die ik heb: opgespannen katoen geprepareerd met een krijtgrondlaag, acrylverf en toegevoegde pigmenten. Tijdens het maakproces zal dit beeld al snel ondergeschikt worden aan de logica van het schilderij. Dat betekent dat het schilderij haar eigen wetten zal gaan dicteren. Het maken is dan te vergelijken met stap voor stap uitvoeren van een opdracht. Dan is het klaar als mij uiteindelijk niets meer wordt gevraagd.
My work can be devided in two categories:
Works on paper and paintings.
In my works on paper the expression of all the different materials is a metaphor for the many aspects of human nature, like the vulnerability of a black leadline or the confidence of a peace of felt, the intelligence of watercolour, the naivity of gouache, the determination of a stampprint, the modesty of pastelchalk, the bluntness of oilsticks. And always added to this is the phisicalness of paper and the emotion of colours. A work can be plain, simple or complex, quiet or present, capricious or consequent, constructive or organic, concrete or abstract. There is no singular theme or an imposed style, no preference or direction.
The source of a painting I often find in my direct surroundings. A certain kind of light can strike me or a certain space or a specific aspect in a landscape. Out of that comes an idea into being, an image. I try to reproduce this image as true as possible with all the means I’ve got: cotton prepared with a layer of chalk, acrylic and pigments added to this. During the creating process this image will soon be of minor importance to the logic of the painting. It means that the painting will create its own rules/laws. You can compare the creating process with a step by step implementation of a task. The painting will br ready when it does not ask anything more of me.
Anneke Brassinga wrote this poem about my paintings from the period 2019 - 2023
translation John Irons